Zrozum różnice między nurtami, sprawdź wskazania i dobierz metodę do swoich celów, temperamentu oraz rodzaju trudności.
Po co psychoterapia i kiedy warto?
- Utrzymujące się trudności: lęk, obniżony nastrój, stres, wypalenie.
- Problemy w relacjach: konflikty, powtarzające się wzorce, kryzysy.
- Trauma, żałoba, zmiany życiowe, przewlekła choroba.
- Rozwój osobisty: samoświadomość, granice, poczucie sprawczości.
Mapa głównych nurtów: krótkie opisy
CBT (poznawczo-behawioralna)
Skupia się na zależności myśli–emocje–zachowania. Strukturalna, zadaniowa, często krótkoterminowa. Dobra przy lęku, depresji, OCD, bezsenności.
ACT
Akceptacja, uważność i działanie zgodne z wartościami. Wzmacnia elastyczność psychologiczną; użyteczna przy lęku, depresji, przewlekłym bólu.
Psychodynamiczna
Wgląd w nieświadome wzorce i relacje. Praca z doświadczeniem, relacją terapeutyczną i mechanizmami obronnymi.
Humanistyczno-egzystencjalna
Autentyczność, akceptacja, praca nad tożsamością i sensem. Ciepły, wspierający styl.
Systemowa
Patrzy na jednostkę w kontekście systemu (para, rodzina). Zmiana wzorców interakcji, kontrakty, zadania.
EFT (Emotion-Focused)
Praca z emocjami, ich ekspresją i regulacją. Szczególnie skuteczna w terapii par.
EMDR
Przetwarzanie traum poprzez bilateralną stymulację. Sprawdza się przy PTSD, traumach relacyjnych.
Gestalt
Uważność na „tu i teraz”, świadomość potrzeb, granic i odpowiedzialności. Doświadczeniowe techniki.
Porównanie nurtów: dla kogo, jak pracują, na co pomagają
| Nurt | Styl pracy | Najczęstsze wskazania | Dla kogo szczególnie |
|---|---|---|---|
| CBT | Struktura, zadania domowe, narzędzia | Lęk, depresja, OCD, bezsenność | Osoby lubiące konkrety i mierzalne efekty |
| Psychodynamiczna | Wgląd, relacja, narracja życiowa | Wzorce relacyjne, zab. osobowości, trauma rozwojowa | Chcący rozumieć „dlaczego” i zmieniać wzorce |
| ACT | Uważność, akceptacja, wartości | Lęk, depresja, ból przewlekły | Otwarci na mindfulness i elastyczność |
| Systemowa | Kontrakt, zmiana interakcji | Kryzysy par/rodzin, komunikacja | Praca z relacją („my” zamiast „ja”) |
| EFT/EMDR | Doświadczeniowe / przetwarzanie traum | Trauma, dysregulacja emocji | Gdy objawy „wracają falami” |
Formy pracy: indywidualna, par, rodzinna, grupowa
- Indywidualna: cele osobiste, tempo dostosowane do Ciebie.
- Par: komunikacja, bliskość, wzorce konfliktu, odbudowa zaufania.
- Rodzinna: zmiana dynamiki systemu, granice, role.
- Grupowa: wsparcie, informacja zwrotna, „lustro społeczne”.
Jak wybrać terapeutę i pierwszy kontakt
- Cel: co chcesz osiągnąć (np. mniej lęku, lepsze relacje).
- Dopasowanie nurtu: na bazie celów i preferencji pracy.
- Kwalifikacje: szkoła psychoterapii, superwizja, doświadczenie.
- Konsultacja wstępna: sprawdź „chemię” i poczucie bezpieczeństwa.
- Kontrakt: częstotliwość, zasady płatności/odwołań, cele.
Jeśli po 2–3 sesjach czujesz, że to nie „to” — masz prawo szukać lepszego dopasowania.
Powiązane przewodniki
- Psychoterapia par w Słupsku – skuteczne podejście do kryzysu – źródło: slupsk-psychoterapeuta.pl
- Psychoterapia bez tajemnic: jak wygląda proces leczenia?
- Terapia online vs stacjonarna — co wybrać?
- Jak wybrać dobrego psychoterapeutę?